Η ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΗΣ ΓΕΡΜΑΝΙΚΗΣ ΣΠΑΘΑΣΚΙΑΣ

Deutsche Fechtschule, German Swordsmanship, Kunst des Fechtens

Του Γεώργιου Ε. Γεωργά

Η Γερμανική σχολή σπαθασκίας fencing (Deutsche Fechtschule) είναι το παραδοσιακό σύστημα μάχης που διδασκόταν στην Αγία Ρωμαϊκή αυτοκρατορία στα τέλη του Μεσαίωνα, σε όλη τη περίοδο της αναγέννησης και στις αρχές της νέας περιόδου, δηλαδή από το 14ο αιώνα έως τον 17ο αιώνα, όπως μας περιγράφουν στα Fechtbücher (εγχειρίδια μάχης) εκείνων των εποχών.
Παρόλο το όνομα της, η Γερμανική σχολή σπαθασκίας διδασκόντανε σχεδόν σε όλη την Ευρώπη. Ηταν πολύ διαδεδομένη και ήταν γνωστή ως Kunst des Fechtens, η ‘Η τέχνη της μάχης’. Το βασικό όπλο διδασκαλίας ήταν οι τεχνικές του δίχειρου σπαθιού Zweihänder, ωστόσο διδάσκονταν και άλλες τεχνικές όπως η έφιππη μάχη, τεχνικές πάλης, η χρήση του μαχαιριού dagger, το messer με χρήση ή και χωρίς χρήση ασπίδας τύπου buckler, το ραβδί και πολλές τεχνικές με λογχοδρέπανα, αλαβάρδες και λόγχες.

Σπαθί τύπου Zweihänder

Οι πιο πολλοί συγγραφείς, υποστήριζαν ότι κρατούσαν τις διδαχές του πιο γνωστού οπλοδιδάσκαλου του 14ου αιώνα, του Johannes Liechtenauer. Το πιο αρχαιότερο κείμενο που έχει επιβιώσει από το σύστημα της σχολής του Liechtenauer χρονολογείτε το 1389 μ.Χ, και είναι γνωστό ως Ms. 3227a. Πιο πολλά όμως κείμενα έχουμε από το 15ο αιώνα, ενώ τα κείμενα του 16ου αιώνα είναι τυπωμένα, όπως το κείμενο του Joachim Meyer που χρονολογείτε το 1570μ.Χ. Η Γερμανική παράδοση άρχισε να φθίνει με την άνοδο της εκρηκτικής Ιταλικής σχολής, με τη χρήση του επαναστατικού για την εποχή σπαθιού, τύπου rapier κατά τις αρχές του 17ου αιώνα.

Ο Johannes Liechtenauer

Ωστόσο η σχολή της Γερμανικής σπαθασκίας δεν λησμονήθηκε, αλλά αναστήθηκε με τη χρήση του μακριού σπαθιού, στις αρχές του 19ου αιώνα.

Ιστορία

Η ιστορία της Γερμανικής σχολής σπαθασκίας επιβιώνει περίπου για 250 χρόνια ή για 8 έως 10 γενιές οπλοδιδασκάλων, από το 1350 έως το 1600. Σύμφωνα με τη πιο νέα πηγή, Ms. 3227a του 1389 μ.Χ αναφέρει ένα αριθμό οπλοδιδασκάλων, που φαίνεται ότι κρατούν τη παράδοση του Liechtenauer, αυτοί είναι οι Hanko Döbringer, Andres Jud, Jost von der Nyssen, και ο Niklaus Preuss. Η σχολή του Liechtenauer ήταν ακόμη ενεργή το 15ο αιώνα με οπλοδιδάσκαλους τους Martin Hundsfeld and Otto Jud.

Αδελφότητα του Αγίου Μάρκου

Στα μέσα του 15ου αιώνα η σχολή του Liechtenauer είχε φτάσει στο ανώτερο σημείο της δόξας της και δημιουργήθηκε η ‘Κοινότητα του Liechtenauer’ με τους Peter von Danzig, Sigmund Ringeck and Paulus Kal. Εκείνη ακριβώς την εποχή δημιουργείτε και η Αδελφότητα του Αγίου Μάρκου από τον Hans Talhoffer (αν και δεν είναι αποδεχτό από όλους τους μελετητές αυτό), που κοντά για ένα αιώνα, από το 1487 μέχρι το 1570 κρατούσε το μονοπώλιο της διδαχής πολεμικών τεχνών.
Στα τέλη του 15ου αιώνα έχουμε αρκετούς οπλοδιδάσκαλους όπως τους Johannes Lecküchner, Hans von Speyer, Peter Falkner, και τον Hans Folz. Όμως το 16ο αιώνα, η Γερμανική σχολή δέχεται ριζικές αλλαγές. Η σχολή θυμίζει πιο πολύ άθλημα παρά πολεμική τέχνη που προορίζονταν για μονομαχίες ή το πόλεμο. Σε αυτό ίσος ευθύνεται η νοοτροπία των Hans Wurm and Jörg Wilhalm. Η ‘παραφωνία’ αυτή δε κράτησε πολύ. Στα μέσα του 16ου αιώνα ο χαρισματικός οπλοδιδάσκαλος Paulus Hector Mair επανάφερε τη σχολή στην αρχική της δόξα. Δεν είναι τυχαίο που το 1570μ.Χ στη Βιέννη έχουμε τη συγγραφή του θρυλικού Federfechter.
Η τελευταία φάση της ιστορικής πια παραδόσεως της Γερμανικής σχολής σπαθασκίας είναι από τα τέλη του 16ου αιώνα έως τον 17ο αιώνα, με οπλοδιδάσκαλους τους Joachim Meyer and Jakob Sutor. Τον 17ο αιώνα, η νεωτεριστική πια Ιταλική σχολή είχε πια εδραιωθεί με τις διδαχές του Salvator Fabris, κάνοντας έτσι τη Γερμανική σχολή να πέσει σε δυσμένεια σαν παλαιομοδίτικη σχολή μιας άλλης εποχής. Έτσι η εποχή του Μπαρόκ ανήκε αποκλειστικά στην Ιταλική σχολή. Άλλωστε η εποχή των ιπποτών είχε περάσει.

Το διάγραμα του Joacem Meyer

Πειθαρχία

Ο οπλοδιδάσκαλος Johannes Liechtenauer είχε σαν βάση του συστήματος που δημιούργησε, τη χρήση του ‘μακριού σπαθιού’. Όμως δεν έμεινε εκεί. Δίδασκε πάλη και λαβές το λεγόμενο Ringen, καθώς και τη χρήση του ραβδιού και του messer. Επίσης την γκάμα των όπλων τη συμπλήρωνε η χρήση του μαχαιριού τύπου dagger (Degen) καθώς επίσης και αλαβάρδα, μακριά λόγχη κτλ. Όσο αφορά τη σπαθασκία ο ασκούμενος μάθαινε τη χρήση του σπαθιού μαζί με τη χρήση της ασπίδας τύπου buckler στο άλλο χέρι ή του σπαθιού με μεγάλη ασπίδα, σε περίπτωση που θα χρειάζονταν να γίνει μονομαχία για τη ‘δίκη δια τη χρήση των όπλων’, σύμφωνά με τους νόμους της Σουαβίας. Η παράξενη αυτή δίκη για τη κουλτούρα της νότιας Ευρώπης (Βαλκάνια, Ανατολική Ρωμαϊκή αυτοκρατορία, Βασίλειο της Ισπανίας) που ακολουθούσε το Ρωμαϊκό δίκαιο και ήταν σχετικά άγνωστη και απαγορευμένη , ήταν κάτι συνηθισμένο για τους βόρειους Ευρωπαίους και ιδιαίτερα για τους Γερμανούς. Η δίκη αυτή γίνονταν σε περίπτωση που δεν υπήρχαν μάρτυρες ή όταν τα στοιχεία ήταν ελλιπή για δίκη. Έτσι γίνονταν ‘η δίκη δια τη χρήση των όπλων’, όπου όποιος νικούσε τη μονομαχία είχε και το δίκιο με το μέρος του. Ο Hans Talhoffer αναφέρει στο Thott codex, 7 ‘δίκες δια τη χρήση των όπλων’ που έλαβαν μέρος γιατί δεν υπήρχαν στοιχεία. Μάλιστα οι κατηγορίες ήταν φόνος, προδοσία, αίρεση, βιασμός.
Για να κλείσουμε τις διδαχές του Johannes Liechtenauer το τελευταίο που δίδασκε ήταν μάχη με πανοπλία το λεγόμενο Harnischfechten, που τη διδάσκονταν οι ευγενείς και οι ιππότες.

Αρχές

Οι διδαχές του Johannes Liechtenauer όπως είναι καταγραμμένες από το 3227a εισάγονται από κάποιες βασικές αρχές. Ο ανώνυμος συγγραφέας του εγγράφου 3227a, αφήνει να νοηθεί ότι οι διδαχές του Johannes Liechtenauer είναι καλυμμένες με ένα κώδικα που μόνο ένας μυημένος μπορεί να τον κατανοήσει και να καταλάβει το βαθύτερο νόημα τους. Ουσιαστικά λέει ότι στη πραγματικότητα υπάρχει ‘μόνο μια τέχνη του σπαθιού’ που είναι ίδια και απαράλλαχτη για αιώνες και είναι ο πυρήνας και η μήτρα όλων των πολεμικών τεχνών.

Μερικές από αυτές τις αρχές είναι:

• Η αρχή του να παίρνεις τη κοντινότερη και τη πιο άμεση γραμμή επίθεσης (of das aller neheste vnd kors körtzste / slecht vnd gerade czu) παραβλέπει τη ποικιλία των επιδειχτικών αποκρούσεων ( mit dem höbschen paryrn vnd weit vmefechten).
• Η δυσκολία του να εξηγήσεις τις τεχνικές με λόγια και το πόσο σημαντικές είναι οι ακριβείς οδηγίες και η έντονη
εξάσκηση, προσφέρει την ακόλουθη παροιμία ‘ η εξάσκηση είναι καλύτερη από τη τέχνη, γιατί η εξάσκηση χωρίς τη
τέχνη είναι χρήσιμη, αλλά η τέχνη χωρίς την εξάσκηση είναι άχρηστη.’
• Η θέση φυλάξεως, η χρήση των ποδιών, η σωστή απόσταση (mosse) και η ταχύτητα της κίνησης είναι από τα πιο σημαντικά
στη σπαθασκία.
• Είναι πολύ σημαντικό να ξεκινήσεις την επίθεση (vorslag), έχοντας στο νου σου ένα συγκεκριμένο πλάνο επίθεσης.
• Είναι σημαντικό να κρύβεις τη κίνηση που πρόκειται να κάνεις από τον αντίπαλο σου.

Το κείμενο συνεχίζει και φτάνει στο πυρήνα των αρχών που πρέπει να έχει ο ξιφομάχος για να πετύχει το στόχο του :

1. Η βοήθεια του Θεού. Czu allem fechten / gehört dy hölfe gotes von rechte
2. Υγειές σώμα και καλό όπλο. Gerader leip vnd gesvnder / eyn gancz vertik swert Pesundr.
3. Οι αρχές του να κατανοείς πότε πρέπει να είσαι επιθετικός και πότε παθητικός και το σκληρό και το μαλακό στυλ.
   Vor noch swach sterke / yndes das wort mete czu merken.
   4-5. Κατανόηση των βασικών τεχνικών. Hewe stiche snete drücken / leger schütczen stöße fülen czücken Winden vnd hengen /
   rücken striche sprönge greiffen ringen
4. Η ταχύτητα και θάρρος να συνδυάζεται με τη προσοχή, την απάτη και την εξυπνάδα. Rascheit vnd kunheit / vorsichtikeit
   listvnd klugheit.
5. Η σωστή απόσταση, η απόκρυψη των προθέσεων, ο σκοπός, η πρόβλεψη και η δεξιότης. Masse vörborgenheit / vernunft
   vorbetrachtunge fertikeit
6. Εξάσκηση και εμπιστοσύνη, ταχύτητα, ευκινησία και καλή χρήση των ποδιών. Vbunge vnd guter mut / motus gelenkheit schrete gut

Μια χαρακτηριστική εισαγωγή μυήσεως στις τεχνικές και το ήθος του Liechtenauer, φαίνεται στο ακόλουθο απόσπασμα. Φαίνεται καθαρά το ιπποτικό ιδεώδες του 14ου αιώνα, καλώντας το μαθητή ως ‘νεαρό ιππότη’ (jung ritter), όμως διαβάστε το για να βγάλετε τα δικάσας συμπεράσματα :

(fol 18r) Jung Ritter lere / got lip haben frawen io ere / So wechst dein ere / Uebe ritterschaft und lere / kunst dy dich zyret und in krigen sere hofiret
‘Νεαρέ ιππότη, μάθε να αγαπάς το Θεό και να σέβεσαι τις ευγενής κυρίες, έτσι που η τιμή σου να αυξάνεται. Εξασκήσου στην ιπποσύνη και μάθε τη τέχνη που θα σε εξυψώνει, και θα σου φέρει τιμή στο πόλεμο.’

Τρόπος μάχης με μακρί σπαθί χωρίς χρήση πανοπλίας

Η βασική αρχή του συστήματος είναι η σπαθασκία με μακρί σπαθί χωρίς χρήση πανοπλίας (Blossfechten). Στη βάση του συστήματος υπάρχουν πέντε ‘κυρίαρχα κοψίματα’ (Meisterhäue) ή ‘Κρυφά κοψίματα’ από όπου πολλές τεχνικές αρχίζουν, ‘δώδεκα κομμάτια’ (hauptstücke) που κατηγοριοποιούν τις βασικές συνθέσεις της τέχνης και ‘πέντε λέξεις’ (fünf Wörter) που συνθέτουν το σωστό χρόνο και τη μόχλευση.

Στο επίκεντρο της τέχνης βρίσκετε η έμφαση στη ταχύτητα, καθώς και στην ισορροπία και στη καλή κρίση των καταστάσεων:
(fol. 20r) vor noch swach stark Indes / an den selben woertern leit alle kunst / meister lichtnawers / Und sint dy gruntfeste und der / kern alles fechtens czu fusse ader czu rosse / blos ader in harnuesche.
‘ ‘Πριν’, ‘μετά’, ‘αδύνατο’, ‘δυνατό’, ‘στο μεταξύ’ (Indes), σε αυτές τις πέντε λέξης μετουσιώνεται όλη η τέχνη του οπλοδιδάσκαλου Lichtenauer. Όσο κι αν φαίνεται παράξενο εκεί βρίσκετε (σε αυτές τις λέξεις) ο πυρήνας όλων των μαχών, είτε είναι μάχη πεζών, είτε είναι έφιππη μάχη, είτε είναι μάχη χωρίς χρήση πανοπλίας, ή ακόμα και με τη χρήση πανοπλίας.’

Ο όρος ‘πριν’ (vor) και ‘μετά’ (nach) έχει να κάνει με τις επιθετικές και τις αμυντικές ενέργειες. Όποιος βρίσκετε στη κατάσταση ‘πριν’ (vor), επιβάλει τις ενέργειες του αντιπάλου του και παίρνει τον έλεγχο της αναμέτρησης. Με άλλα λόγια έχει τη πρωτοβουλία κινήσεων. Έτσι όπως καταλαβαίνουμε όποιος είναι σε κατάσταση ‘μετά’ (nach) αντιδρά στις αποφάσεις του αντιπάλου του. Στο σύστημα του Liechtenauer, ο μαχητής πρέπει πάντα να έχει τον έλεγχο της αναμέτρησης με άλλα λόγια να βρίσκετε σε κατάσταση vor, να έχει πάντα τη πρωτοβουλία. Οι καταστάσεις ‘πριν’ και ‘μετά’ έχουν να κάνουν με τη τακτική. Κάποιος για παράδειγμα, μπορεί να αμύνεται και ωστόσο να είναι σε κατάσταση ‘πριν’, δηλαδή να έχει τη πρωτοβουλία, αναγκάζοντας τον αντίπαλο του με τις ενέργειες που κάνει, να του επιτεθεί για να πάρει την απόκρουση που επιθυμεί.

Ο όρος ‘δυνατό’ (stark) και ‘αδύνατο’ (swach) [επίσης συναντάτε και με το όρο σκληρός και μαλακός] έχει να κάνει με το ποσοστό δύναμης που πρέπει να ασκήσει ο ξιφομάχος για να δεσμεύσει τη λάμα του σπαθιού του αντιπάλου. Εδώ κανείς δεν είναι καλύτερος από τον άλλο ή βρίσκεται σε μειονεκτική θέση. Τουναντίον ο ένας ξιφομάχος μπορεί να αντιμετωπίσει την επίθεση του αντιπάλου χρησιμοποιώντας πότε θα είναι ‘σκληρός ή δυνατός’ και πότε ‘αδύνατος ή μαλακός’ ανάλογα με τη κατάσταση που θα βρεθεί. Έτσι μπορεί κάποιος να αντιληφθεί ότι η ‘δύναμη’ αντιμετωπίζεται με την ‘αδυναμία’ και η ‘αδυναμία’ με τη ‘δύναμη’.

Ο όρος ‘στο μεταξύ’, έχει να κάνει με το χρόνο που χρειάζεται ο αντίπαλος για να ολοκληρώσει μια ενέργεια. Ένας έμπειρος ξιφομάχος μπορεί να νιώσει (fühlen) τη πίεση που ασκείτε στη λάμα του από τη λάμα του αντιπάλου του, (σε περίπτωση που έχουν οι λάμες τους έχουν έρθει σε επαφή) κατανοώντας αμέσως αν ο αντίπαλος του είναι ‘δυνατός’ ή ‘αδύνατος’. Μετά μπορεί να επιτεθεί χρησιμοποιώντας τη κατάσταση ‘πριν’ (vor) ή να μείνει στη δέσμευση μέχρι ο αντίπαλος του να κάνει μια ενέργεια, κρίνοντας ποιο είναι πιο ωφέλιμο και σωστό για τη κατάσταση. Όταν ο αντίπαλος αρχίζει την επίθεση του ή την οποιαδήποτε άλλη ενέργεια, ο ξιφομάχος χρησιμοποιεί το ‘στο μεταξύ’ (Indes) και ξαναβρίσκει τη κατάσταση ‘πριν’, ένα ξιφασκιακό χρόνο πριν ο αντίπαλος του τελειώσει την ενέργεια του.

Βασικές επιθέσεις

Ο Liechtenauer αλλά και άλλοι Γερμανοί οπλοδιδάσκαλοι περιγράφουν τρεις βασικές μεθόδους για να επιτεθεί κάποιος με σπαθί. Σε μερικά βιβλία ονομάζονται ‘drei wunder’ , δηλαδή τα ‘τρία θαύματα’.

Η Oberhau εικονηζεται στα αριστερά και η unterhau στα δεξιά

1)Hauen, ‘κοψίματα’: Κόψιμο με τη μια κόψη του σπαθιού.
o Oberhau, ‘πάνω κόψιμο’: Κόψιμο που εκτελείται από πάνω από τι κεφάλι του επιτιθέμενου.
o Mittelhau, ‘μεσαίο κόψιμο’: Παράλληλο με το έδαφος κόψιμο.
o Unterhau, ‘κάτω κόψιμο’: Κόψιμο που εκτελείται από κάτω προς τα πάνω.
2)Stechen, ‘τρύπημα’: Επίθεση με την αιχμή του σπαθιού.
3)Abschneiden, ‘κόψιμο σε φέτες’: Οι επιθέσεις αυτές γίνονται με τη κόψη του σπαθιού, τοποθετώντας την στο σώμα του αντίπαλου και μετά ή σπρώχνεται η λεπίδα μπροστά ή τραβιέται προς τα πίσω.

Τα κυρίαρχα κοψίματα

Στο 3227 a, καλούνται ‘τα πέντε κοψίματα’, αργότερα ο ερευνητής τα βρίσκει ως ‘τα κρυμμένα κοψίματα’, ενώ στα εγχειρίδια ονομάζονται ‘τα κυρίαρχα κοψίματα’ όπου είναι και η επικρατέστερη ονομασία τους. Αυτές οι επιθέσεις αρχικά ήταν οι μυστικές επιθέσεις του συστήματος τους Liechtenauer, όπου εκτελούνταν για να αιφνίδιασουν τον αντίπαλο. Όμως λόγω της τεράστιας επιτυχίας του συστήματος του Liechtenauer έγιναν πολύ διαδεδομένες σε όλη την Ευρώπη. Και οι πέντε επιθέσεις μπορούν να εκτελεστούν από την αρχική φάση της μονομαχίας (zufechten) ακόμα και από τη μεγάλη απόσταση (υπάρχουν τρεις αποστάσεις στη σπαθασκία, η μικρή, η μεσαία και η μεγάλη), ακολουθούμενες σε μερικές περιπτώσεις με τριγωνικό βηματισμό.

–Zornhau: ‘Το κόψιμο της οργής’ Είναι ένα δυνατό διαγώνιο κόψιμο που εκτελείτε από τη vom Tag θέση φυλάξεως και καταλήγει στη Wechsel θέση φύλαξης από την άλλη πλευρά του σώματος.

• Krumphau: ‘Κυρτό κόψιμο’ Είναι ένα κάθετο κόψιμο που έρχεται από πάνω και εκτίνεται στη γραμμή του αντιπάλου, ταξιδεύοντας από τη δεξιά πλευρά προς τα αριστερά και αντίστροφα. Η κίνηση σπαθιού πριν κόψει τον αντίπαλο, κάνει μια περιστροφή. Συνήθως ακολουθείτε από ένα πλατύ διαγώνιο βηματισμό. Η Krumphau σπάει συνήθως την Ochs θέση φύλαξης.

• Zwerchhau ή Twerhau: ‘Εγκάρσιο κόψιμο’ Είναι ένα ψηλό οριζόντιο κόψιμο, που εκτελείτε πάνω από το κεφάλι με στόχο το κεφάλι του αντιπάλου. Το κόψιμο γίνετε και από τις δυο πλευρές και εκτελείτε είτε με τη εσωτερική πλευρά τις λεπίδας είτε με την εξωτερική.

–Schielhau: ‘Το κόψιμο του στραβού’ Ένα κόψιμο που εκτελείτε από τη vom Tag θέση φύλαξης με στόχο συνήθως τον ώμο ή το κεφάλι του αντιπάλου. Χαρακτηριστικό του χτυπήματος αυτού είναι ότι ο ξιφομάχος κόβει με την εσωτερική πλευρά τις λεπίδας. Ενώ προτείνονται σταυρωτοί βηματισμοί ή διαγώνιοι.

–Scheitelhau: ‘Το κόψιμο του χωρίσματος’ Ένα κάθετο κόψιμο που καταλήγει στην Alber θέση φύλαξης. Αυτό το κόψιμο εκτελείτε με στόχο το πάνω άνοιγμα του αντίπαλου με πιο κοινό στόχο τη κορφή του κεφαλιού.

Πρέπει να υπογραμμίσουμε ότι σε όλα τα Κυρίαρχα κοψίματα και όλες οι Βασικές επιθέσεις, εκτελούντο πάντα αρχίζοντας πρώτα με τη κίνηση του σπαθιού και μετά ακολουθεί ο βηματισμός.

Θέσεις φυλάξεως

Βασικές θέσεις φυλάξεως

Vom Tag

–vom Tag: ‘Από τη μέρα’ ή ‘Από την οροφή’
Το σπαθί κρατείτε ή από τη δεξιά ή από την αριστερή πλευρά του ώμου ή λίγο πιο ψηλά από το ύψος του κεφαλιού. Η λεπίδα μπορεί να κρατείτε κάθετα ή με κλήση 45 μοιρών.

Ochs

–Ochs: ‘Βόδι’
Το σπαθί βρίσκετε στο ύψος του κεφαλιού και η αιχμή του βλέπει το πρόσωπο του αντιπάλου.

pflug (δείτε τη λεπτομέρεια στη λαβή για τη θέση του αντίχειρα)

pflug

–Pflug: ‘Άροτρο’
Το σπαθί κρατείτε ή από τη μια πλευρά ή από την άλλη του σώματος με τη λαβή στο ύψος του ισχίου, κι με την αιχμή βλέποντας το πρόσωπο ή το στήθος του αντιπάλου. Χαρακτηριστικό αυτής της θέσης φύλαξης είναι ότι ο αντίχειρας περνά το χειροπροφυλακτίρα και πατά το πλατύ της βάσης της λεπίδας.

alber

–Alber: ‘Ο ανόητος’
Στη φύλαξη του ανόητου, η αιχμή του σπαθιού είναι χαμηλωμένη στο έδαφος, αφήνοντας επίτηδες το πάνω μέρος του σώματος εκτεθειμένο στις επιθέσεις. Παρόλα αυτά είναι από τις πιο αποτελεσματικές θέσεις φύλαξης, αφήνοντας στο ξιφομάχο μεγάλη ευκαιρία κινήσεων, ενώ ταυτόχρονα δίνει στον αντίπαλο την ψευδαίσθηση ότι δεν είναι αφύλακτος.

Δευτερεύων θέσεις φυλάξεως:

Ο Liechtenauer πίστευε ακράδαντα ότι οι παραπάνω τέσσερις θέσεις φυλάξεως, ήταν επαρκής και ότι όλες οι άλλες θέσεις φυλάξεως είναι απλά παράγωγα των τεσσάρων βασικών. Αργότερα όμως, οι επόμενοι οπλοδιδάσκαλοι ονόμασαν και έδωσαν μια πιο πλούσια περιγραφή στις παράγωγες θέσεις φυλάξεως. Έτσι έχουμε :

1)Zornhut: ‘η φύλαξη της οργής’

2) Wechsel: ‘η φύλαξη της αλλαγής’

3) Nebenhut: ‘κοντινή φύλαξης’ ή ‘πλάγια φύλαξη’ (στην παραπάνω εικόνα φαίνεται η φύλαξη με τη χρήση
ραβδιών)

4) Eisenport: ‘σιδερένια πόρτα’, αναφέρεται στο 3227a σαν μια φύλαξη που δεν ανήκει στις φυλάξεις του
Liechtenauer, αλλά είναι στην ουσία η porta di ferro της Ιταλικής σχολής

5) Schlüssel: ‘κλειδί’

6) Einhorn: ‘η φύλαξη του μονόκερου’

7)Schrankhut: ‘η φύλαξη του φραγμού’

Ακολουθούν οι μεταβατικές στάσεις που ωστόσο δεν θεωρούνται θέσεις φυλάξεως.

1) Hengetort ή Hangetort: ‘Το σημείο του κρεμασμένου’

2) Kron: ‘στέμμα’, η λαβη του σπαθιού κρατιέται προς τα έξω με το κόμβο (pommel) προς τα πάνω. Το στέμμα χρησημοποιήτε για τεχνικές αφοπλεσμού και την έναρξη πάλης.

3)Langort: ‘Μακρύ σημείο’, η αιμη του σπαθιού κοιτάζει τον αντίπαλο και το σπαθί βρίσκετε παράλληλα με το έδαφος. Πολλά κοψίματα περνούν από αυτή τη στάση, ενώ είναι φυσιολογικό τελείωμα για τα τρυπήματα.

Τεχνικές

Το σύστημα του Liechtenauer έχει και τις ακόλουθες τεχνικές, όταν τα σπαθιά έχουν πια έρθει σε επαφή.

1) Duplieren: ‘Διπλασιασμός’, η άμεση συνέχεια της επίθεσης, μετά από ένα κόψιμο που αποκρούει ο αντίπαλος, σε ένα ισχυρό τρύπημα.
2) Mutieren: ‘Αλλαγή’, αλλαγή της μεθόδου επίθεσης, αλλαγή του κοψίματος σε τρύπημα, και το τρύπημα σε κόψιμο.
3) Versetzen: ‘εκτόπιση’ ή ‘απόκρουση’ (υψηλή/χαμηλή, αριστερή/δεξιά).
4) Nachreisen: ‘επίθεση στην επιστροφή’, η ενέργεια της επίθεσης ενάντια στον αντίπαλο όταν αρχίζει να επιστρέφει από την επίθεση του στη φύλαξη, ή η επίθεση μετά από αποτυχημένη επίθεση του αντιπάλου, ή επίθεση που ακολουθεί μετά από την ενεργεία του αντιπάλου.
5) Überlaufen: ‘επιδρομή’, η ενέργεια της αντεπίθεσης ενός κοψίματος ή τρυπήματος ερχόμενο από κάτω ακολουθώντας επίθεση από πάνω.
6) Absetzen: απόκλυση ενός τρυπήματος ή κοψίματος ενώ ταυτόχρονα τρυπάει τον αντίπαλο.
7) Durchwechseln: ‘ αλλάζοντας στη πορεία’, όνομα διαφόρων τεχνικών αποδεσμεύσεως τις λεπίδας από τη δέσμευση ή την απόκρουση που έχει κάνει ο αντίπαλος. Η αιχμή της λεπίδας αποδεσμεύετε γλιστρώντας στη λάμα του αντιπάλου και έχοντας ως στόχο το κοντινότερο ανοιχτό σημείο του.
8) Zucken: ‘Τράβηγμα’ Τεχνική που χρησιμοποιείται σε ‘δυνατή’ δέσμευση της λεπίδας. Ο ξιφομάχος που κάνει επίθεση αφού δεσμευτεί, τραβά τη λεπίδα πίσω απαλά και τρυπά ή κόβει από την άλλη πλευρά του αμυνόμενου. Είναι μια κλασική τεχνική που έχει να κάνει με το ‘δυνατό’ και ‘αδύνατο’ που είχαμε μιλήσει παραπάνω και το πώς επικρατεί το ‘αδύνατο’.
9) Durchlauffen: ‘δρομέα επίθεση’ τεχνική που η επίθεση εφορμά και ξεκηνα τεχνική έναρξη πάλης ή αφοπλισμού.
10) Händedrücken: ‘Πίεση των χεριών’.
11) Hängen: ‘Κρέμασμα’ (υψηλό/χαμηλό, αριστερό/δεξί).
12) Winden: ‘Ελικώδης’, ο ξιφομάχος που οδηγεί το δυνατό της λεπίδας του στο ασθενές της λεπίδας του αντίπαλου του, για να πετύχει μόχλευση όσο κρατά την αιχμή του σπαθιού του, στο άνοιγμα του αντίπαλου του. Υπάρχουν 8 παραλλαγές της τεχνικής αυτής.

Το μισό – σπαθί

Η τεχνική του Μισού – Σπαθιού είναι ένα ιδιαίτερο κομμάτι της Γερμανικής σπαθασκίας (και όχι μόνο αυτής, συναντάτε και σε άλλες περιόδους από άλλες σχολές) με τη χρήση του μακριού σπαθιού αλλά και του δίχειρου, όπου ο ξιφομάχος κρατά με το δεξί χέρι τη λαβή του σπαθιού και με το αριστερό χέρι περίπου στο ύψος της μέσης της λεπίδας, σαν να κρατά κάποιος λόγχη. Αυτή η τεχνική είχε ως αποτέλεσμα να κάνει τα τρυπήματα ιδιαίτερα δυνατά ενάντια σε αντιπάλους που δε φορούσαν πανοπλία, αλλά ακόμα πιο χρηστικό αν ο αντίπαλος ήταν αρματωμένος με πανοπλία. Ο όρος Μισό – Σπαθί είναι ελεύθερη μετάφραση του αυθεντικού μεσαιωνικού Γερμανικού όρου Halbschwert. Επίσης οι ίδιες τεχνικές ονομάζονται και mit dem kurzen Schwert, δηλαδή ‘με το κοντύτερο σπαθί’.

Halbschwert

Η χρήση της τεχνικής αυτής έδινε μεγαλύτερο πλεονέκτημα στο ξιφομάχο όταν ήθελε να παλέψει με το σπαθί ή να τρυπήσει τον αντίπαλο του κάνοντας το τρύπημα να είναι πιο ακριβές και πιο δυνατό. Αυτές οι τεχνικές ήταν ιδιαιτέρα χρήσιμες αν είχε να αντιμετωπίσει ένα πολεμιστή που φόραγε plate armour. Εκεί τα κοψίματα ήταν σχεδόν άχρηστα ενάντια στις σιδερένιες ή τις ατσαλένιες πλάκες της πανοπλίας. Ο στόχος ήταν άμεσα τρυπήματα σε λιγότερο προστατευμένες περιοχές, όπως ο λαιμός για παράδειγμα ή ακόμα καλύτερα η υποταγή του αντιπάλου, ρίχνοντας τον στο έδαφος. Μερικά όπλα είχαν τροποποιηθεί ακριβώς για τη χρήση της τεχνικής αυτής. Για αυτό το λόγω δημιουργήθηκε το ricasso.

Μερικά μακριά σπαθιά είχαν κοντό ricasso, συχνά πολύ κοντά στο σταυρό και στη χειρολαβή για να μπορούν πιο εύκολα να εκτελεί ο ξιφομάχος τη τεχνική αυτή, δίνοντας μεγαλύτερη μόχλευση σε ένα τρύπημα. Το ricasso σε μεγαλύτερα όπλα, όπως στα δίχειρα σπαθιά άφηναν μια μεγαλύτερη περιοχή για να κρατήσει κάποιος τη λεπίδα εκτελώντας τη τεχνική. Όπως είπα πριν η τεχνική του Μισού – Σπαθιού δεν ήταν μόνο Γερμανική. Ο Ιταλός ξιφομάχος Filippo Vadi που είχε γράψει τη De Arte Gladiatoria Dimicandi πρότεινε το σπαθί να είναι κοφτερό μόνο στη περιοχή της αιχμής για να έχει ο ξιφομάχος περισσότερη άνεση να εκτελεί τη τεχνική ευκολότερα, χωρίς να αυτοτραυματιστεί. Οι Ιταλοί και οι Άγγλοι ξιφομάχοι προτιμούσαν να κρατούν τη λεπίδα σχεδόν στη μέση της σε αντίθεση με τους Γερμανούς που το κρατούσαν πιο κοντά στη λαβή.

Μάχη με χρήση πανοπλίας (Harnischfechten)

Η μάχη ανάμεσα σε αντιπάλους που φορούσαν plate armour, γέννησαν τη χρήση του Blossfechten, δηλαδή τη χρήση του μακριού σπαθιού μαζί με το dagger (ίσος για να χτυπήσει τρυπώντας τις ανοιχτές περιοχές της πανοπλίας). Η μάχη τέτοιον αντιπάλων επέβαλε δυνατή σύγκρουση ή χτυπήματα που είχαν στόχο τις περιοχές των αρθρώσεων όπου ήταν λιγότερο προστατευμένες ή σε ακάλυπτες περιοχές από τη πανοπλία.
Το να διαπεράσει κάποιος την άμυνα της πανοπλίας ήταν κάτι ιδιαίτερα δύσκολο, ακόμα και για τρύπημα. Για αυτό το λόγω είχαν χρηστικότητα οι επιθέσεις που γίνονταν με τη λαβή του όπλου , κρατώντας το σπαθί από τη λεπίδα και χρησιμοποιούνταν σαν σφυρί. Αυτή η τεχνική ονομάζονταν Mordstreich ή Mordhau. Επίσης επιβάλλονταν και τα τρυπήματα όπως ανάφερα παραπάνω που είχαν ως στόχο τις ασθενέστερες περιοχές. Ωστόσο από μαρτυρίες οι πιο πολλές συμπλοκές αρματωμένων πολεμιστών κατέληγαν στο έδαφος μετά κινήσεις πάλης. Όταν ο αντίπαλος έπεφτε στο έδαφος ήταν ευκολότερο να τον εξουδετερώσει κάποιος ή να τον αιχμαλωτίσει κάτι που ήταν συνηθέστερο ανάμεσα σε συμπλοκή ιπποτών.

Συμπεράσματα

Για 250 χρόνια η Γερμανική σπαθασκία ήταν ευρέως γνωστή σε όλη την Ευρώπη από όλους σχεδόν τους πολεμιστές. Αντιμετώπισε με τις διδαχές του Johannes Liechtenauer (που ήταν ο ιδρυτής της) τον Οθωμανικό στρατό στη πολιορκία της Βιέννης, στη Μεσόγειο θάλασσα ανάμεσα στους Ιππότες του Αγίου Ιωάννη και τους Οθωμανούς, στους πολέμους των Ιταλικών πόλεων κρατών της Βόρειας Ιταλίας, στον εκατονταετή πόλεμο ανάμεσα στους Άγγλους, τους Βουργουνδούς και τους Γάλλους, στις παγωμένες περιοχές του βορά ανάμεσα στους Τεύτονες ιππότες και τους Λιθουανούς και σε πολλούς άλλους ακόμα πολέμους. Το ότι άντεξε τόσα χρόνια είχε να κάνει ότι εξελίσσονταν όσο ήταν ζωντανό το ιδεώδες της ιπποσύνης. Με τη κατάρρευση των ιπποτικών ιδεών και την ανακάλυψη των μαύρων όπλων(όπλα που χρησιμοποιούν πυρίτιδα), όπως τα αρκεβούζια που σκότωναν τον αρματωμένο πολεμιστή εύκολα, κατέρρευσε και η Γερμανική σχολή σαν τελευταίος φάρος της ιπποσύνης, δίνοντας τη σκυτάλη στην νεωτεριστική Ιταλική σχολή σπαθασκίας με τη χρήση του rapier και της επαναστατικής επίθεσης της προβολής.
Σήμερα η Γερμανική σχολή έχει αποποιηθεί το αιματηρό και μιλιταριστικό παρελθών της, ήταν μια καθαρά πολεμική και μιλιταριστική τέχνη που τώρα δεν έχει χρήση στο πεδίο των μαχών, ωστόσο τώρα διδάσκετε αναγεννημένη από διάφορους κύκλους στην Ευρώπη και στην Αμερική σαν πολιτιστική Ευρωπαϊκή κληρονομιά που δε πρέπει να ξεχαστεί ενώ ταυτόχρονα γυμνάζει το σώμα και το νου εξασκώντας τις τεχνικές μάχης της μεσαιωνικής σπαθασκίας.

Εδώ στην Ελλάδα διδάσκετε και όποιος έχει το ενδιαφέρων να μυηθεί στο εκπληκτικό ιδεώδες και τις δυναμικές και αποφασίστηκες τεχνικές του σπαθιού μπορεί να επικοινωνήσει στο mail : g_e_georgas@yahoo.gr
Και στο τηλέφωνο : 6945876172

Βιβλιογραφία

• Clements, John. Masters of Medieval and Renaissance Martial Arts: Rediscovering The Western Combat Heritage. Paladin Press, 2008. ISBN 978-1-58160-668-3
• Heim, Hans & Alex Kiermayer, The Longsword of Johannes Liechtenauer, Part I -DVD-, ISBN 1-891448-20-X
• Knight, David James and Brian Hunt, Polearms of Paulus Hector Mair , ISBN 978-1-58160-644-7 (2008)
• Lindholm, David & Peter Svard, Sigmund Ringeck’s Knightly Art of the Longsword, ISBN 1-58160-410-6 (2003)’
• Schulze, André (ed.), Mittelalterliche Kampfesweisen – Mainz am Rhein. : Zabern
o vol. 1: Das Lange Schwert, 2006. – ISBN 3-8053-3652-7
o vol. 2, Kriegshammer, Schild und Kolben, 2007. – ISBN 3-8053-3736-1
o vol. 3: Scheibendolch und Stechschild, 2007. – ISBN 978-3-8053-3750-2
• Thomas, Michael G., Fighting Man’s Guide to German Longsword Combat, ISBN 978-1-906512-00-2 (2008)
• Tobler, Christian Henry, Fighting with the German Longsword, ISBN 1-891448-24-2 (2004)
• Tobler, Christian Henry, Secrets of German Medieval Swordsmanship (2001), ISBN 1-891448-07-2′
• Tobler, Christian Henry, In Saint George’s Name: An Anthology of Medieval German Fighting Arts (2010), ISBN 978-0-9825911-1-6
• Gladiatores.de

Το άρθρο έχει δημοσιευτεί στο περιοδικό ‘Μάχες και Στρατιώτες’ Τεύχος 14 / Μάρτιος – Απρίλιος 2013